به نقل از «ایرنا»

افزایش ناهنجاری آب و هوایی تعادل اکولوژیک حوزه خزر را از بین برده است

تاریخ انتشار: ۷ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۳۶۱۶۵

نیما فرید مجتهدی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به هشدارهای گاه‌و بی‌گاه در زمینه کاهش تراز آب دریای کاسپین (خزر) اشاره کرد و افزود: کاهش یک‌ونیم متری تراز آب این دریا نشان می دهد که سطح آب آن به کمترین میزان در ۳۰ سال اخیر رسیده است.

وی در عین حال تصریح کرد: در این میان این رقم هنوز به کمترین میزان تراز ۵۰ سال اخیر که مربوط به سال ۱۳۵۶ و برابر با ۲۶/۲۸- متر بوده، نرسیده‌است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی تصریح کرد: نگاهی به نقشه‌های ناهنجاری دمایی در منطقه خوارزم و شمال دریای کاسپین نشان دهنده ناهنجاری افزایشیِ میانگین دمای هوا به میزان ۲ درجه‌ از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ است.

وی عنوان کرد: اگر بخواهیم دیدگاه مناسب‌تر در این زمینه داشته باشیم‌ باتوجه‌به ذات بیابانی بیشتر مناطق حوزه جغرافیایی دریای کاسپین، به طور طبیعی آنچه که موجب تعادل اکولوژیک مناطق بیابانی می‌شود اندک بارشی است که در فصل سرد یا مرطوب سال در این مناطق نازل می‌شود.

مجتهدی تاکید کرد: بررسی شرایط دما در فصل زمستان (دسامبر، ژانویه و فوریه) نشان دهنده ناهنجاری مثبت دمایی به میزان چهار درجه سلسیوس برای میانگین دمای هوا به‌ویژه برای مناطق شمال و شمال‌غربی دریای کاسپین (منطبق برحوضه آبریز ولگا به‌عنوانِ تامین‌کننده ورودی دریا) دارد.

به گفته وی، این مساله را می‌توان در شرایط دمایی فصل سرد سال که بازه بلندتری (نوامبر تا آوریل) را دربرمی‌گیرد نیز مشاهده کرد. فارغ از دلایل انسانی یا طبیعی کاهش تراز آب این دریا و نوسان‌های طبیعی آن، در نظر نگرفتن شرایط دگرگون‌شده آب‌وهوایی در حوضه آبریز، ساده‌اندیشی است و منجر به حذف مولفه بسیار مهمی در تشدید اثرهای این عوامل می‌شود.

مجتهدی با بیان اینکه گرمایش شدید به همراه خشک‌سالی‌های مستمربه‌ویژه در مناطق شرقی و شمال دریای کاسپین منجر به از بین رفتن تعادل اکولوژیک در بیابان‌های وسیع منطقه شده‌است، تصریح کرد: این مساله سبب شده بیابان‌های منطقه و یا به بیان بهتر کانون‌های گسیل گردوخاک از میانه دهه ۱۳۹۰ شمسی رفتاری متفاوت را به نمایش می‌گذارند رفتاری که حداقل از دیدگاه هواشناسی در تاریخ ثبت ۷۰ ساله داده‌های آن و تجربه صدساله مردم محلی غیرمعمول و شاخص بوده‌است.

وی رفتارهای محیطی را نشانی از تغییرات عمیق محیطی در این حوزه دانست و افزود: یکی‌از مسائلی که درمباحث پیرامون تبعات تغییرات آب‌وهوا در مناطق ساحلی مطرح می‌شود، افزایش تراز آب دریاهای آزاد است. این مساله باتوجه‌به آب شدن یخ‌های قطبی در حال وقوع است و نشانه‌هایی از این اتفاق در مناطق مختلف جهان قابل ردیابی است.

وی توضیح داد: نکته اساسی در زمینه تغییر تراز آب آن است که افزایش آن مربوط به دریاهای آزاد است در مورد حوضه‌های بسته مانند دریاچه‌ها و در اینجا کاسپین، رفتار پهنه‌های آبی باتوجه‌به منبع تغذیه و همچنین خروجی می‌تواند معکوس باشد.

دکتری آب‌وهواشناسی گیلان ادامه داد: این مساله عموما به‌دلیل ۲عامل اثر خود را بر پهنه‌های آبی بسته می‌گذارد کاهش بارش به‌عنوان مولفه مثبت بیلان آبی و افزایش تبخیر به‌عنوان مولفه منفی آن. باتوجه‌به کاهش بارش در حوضه‌های مختلف آبریز دریای کاسپین، افزایش تبخیر در اثر افزایش دما و همچنین عدم ارتباط مستقیم حوضه اورال به یخ‌های قطب شمال، تاثیر احتمالی تغییر آب‌وهوا بر تراز آب این دریا به طور طبیعی کاهشی است.

مجتهدی با اشاره به سابقه نوسان‌های تراز دریای کاسپین گفت: از شواهد مختلفی که در کرانه‌های جنوبی این دریا به‌عنوان مواریث ژئوموفولوژیکی و زمین‌شناسی باقی مانده مانند فسیل در پای رشته‌ کوه‌های البرز نشان دهنده تاریخی بودن این نوسان‌هاست.

وی افزود: از زمانی که پایش تراز دریای خزر رویه‌ای مستند گرفت و این رفتار نوسانی دریای کاسپین مشاهده شده هرچند برآوردها و مطالعات در زمینه علل اصلی این نوسان همیشه با چالش عدم‌قطعیت و عدم‌توافق همگانی همراه بوده‌است. نوسان‌های تراز دریا گاه منجر به کاهش ترازهای مشخص مانند آنچه در سال ۱۳۵۶ و همچنین افزایش تراز و پیش‌روی مانند آنچه دهه ۷۰ به‌ویژه سال ۷۴ رخ داد، شده‌است.

در ۲۶ سال اخیر، دریای کاسپین شاهد افت ۱.۵ متری تراز بوده‌است

مجتهدی با بیان اینکه در ۲۶ سال اخیر دریای کاسپین شاهد افت ۱.۵ متری تراز بوده‌است، گفت: اگرچه دریای کاسپین در تاریخ خود کاهش‌ها و افزایش‌های متعددی را به خود دیده و این تغییر اخیر نیز بنا به نظر بسیاری از محققین به‌صورت یک تغییر عادی در نظر گرفته شده ولی برداشت آب از رودخانه‌های منتهی به این دریا هیچ‌گاه به این میزان نبوده، بنابراین، کاهش فعلی تراز باتوجه‌به تغییرات آب‌وهوایی می‌تواند به‌عنوان یک کاهش بی‌بازگشت تلقی شود که بزرگ‌ترین دریای آب شیرین دنیا را تهدید می‌کند.

وی اظهار کرد: فارغ از علت زمین‌شناسی یا انسانی ناشی‌از بهره‌برداری نابخردانه و حتی نوسان آب‌وهوایی که همیشه به آن اشاره می‌شد امروزه تمامی این موارد را باید با عامل جدید و اثبات شده و اتفاقا بسیار موثر تغییر آب‌وهوا سنجید.

وی عنوان کرد: آنچه مسلم است روند گرمایش جهانی و تغییر آب‌وهوا در منطقه به‌ویژه در منطقه خوارزم، مناطق شمالی و جنوبی دریای کاسپین (حوضه آبریز آن) در حال تاخت‌وتاز است.

ایجاد توفان‌های گردوخاک‌ درصورت خروج پهنه های ماسه ای از دریا

دکتری آب‌وهواشناسی گیلان یادآوری کرد: باتوجه‌به اینکه جریان شمالی باد ازجمله جهت‌های غالب باد در بسیاری از مناطق ساحلی کرانه‌های جنوبی دریای کاسپین است، این بستر عریان خارج از آب می‌تواند منجر به ایجاد توفان‌های گردوخاک‌های محلی شود که ساکنین مناطق ساحلی را متاثر کند.

مجتهدی تصریح کرد: همان‌طورکه مشخص است کاهش تراز قائم آب در دریا منجر به عقب‌نشینی افقی چندبرابری می‌شود بنابراین هم اینک در مناطق مختلفی از سواحل جنوبی دریای کاسپین نشانه‌های مشخصی از این عقب‌نشینی دریا که از چند ۱۰ متر به چند صدمتر می‌رسد را می‌توان شناسایی کرد. به عنوان ‌مثال؛ در آبادی لَسکوکلایه در شهرستان آستانه در استان گیلان خط ساحلی از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ حدود ۲۰۰ متر عقب‌نشینی کرده‌است. عقب‌نشینی ۲۰۰ متری دریای کاسپین نمونه‌ای از عریان شدن هکتارها زمین ماسه‌ای در معرض باد است.

وی در زمینه این موضوع که آیا منطقه ساحلی کاسپین می‌تواند محلی برای جولانِ توفان‌های محلی گردوخاک باشد؟ پاسخ می دهد : بله ومستندات این مساله نیز موجود است با نگاهی به زمین و شکل‌های موجود در نوار ساحلی می توان فعالیت نسبی سامانه فرسایش بادی در منطقه را مشاهده کرد. وجود ماسه و همچنین عامل فرسایش یعنی باد که هر دو به شکل نسبی مناسب در منطقه وجود دارد منجر به ایجاد اشکال فرسایش بادی در پسکرانه خط ساحلی در بسیاری از سواحل جنوبی دریای کاسپین حداقل در مناطقی که کمتر دچار ساخت‌وساز شده‌اند دید که نمونه بارز آن اشکال انباشتی برخان (پارابولیک) مشابه بیابان است.

کارشناس هواشناسی گیلان، ارزیابی فراگیر حداقل میان دستگاه‌ و مراکز متعدد پژوهشی مستقر در کشور را برای دستیابی به دیدگاهی جامع و نظری مستقل در زمینه سناریوهای پیش رو نخستین گام برای کاهش مخاطرات پسروی آب دریای خزر دانست.

وی گفت: با شبیه ‌سازی میزان عقب‌نشینی تراز دریا و برآورد مساحت زمین‌های مستعد گسیل گردوخاک نیز می توان خطرپذیری مناطق ساحلی جنوبی دریای کاسپین ارزیابی و باتوجه‌به مدل‌های موجود حتی میزان و شدت این توفان‌ها را نیز برآورد کرد.

وی گفت: باتوجه‌به رطوبت دائمی منطقه و وجود تنوع گونه‌ای بسیار زیاد از هم اکنون به شکل محلی و با کمک دهیاری‌ و بخشداری‌ها با نظارت منابع طبیعی و کارشناسان محیط ‌زیست می‌توان با توسعه پوشش گیاهی هم‌ساز با شوری و نوع خاک ماسه‌ای از ایجاد چالشی جدید در منطقه جنوبی دریای کاسپین با اقدامات فوری جلوگیری کرد.

وی تاکید کرد: باوجود ارگان‌های متولیِ بسیاری که وظیفه شناخت و پایش دریای کاسپین را به عهده دارند هنوز شناخت از دریای کاسپین، حداقل درمنابع و مستندات مرتبط با بخش ایرانی آن بسیار محدودبوده و سندی فراگیر در مورد آن ارائه نشده‌است ازسوی‌دیگر عدم تعامل کافی کشورهای همجوار ایران به دلایل زیادی ازجمله محافظه‌کاری بازمانده از زمان شوروی سابق رسیدن به دیدگاه مشترک در این زمینه را با مشکل بیشتری مواجه کرده‌است.

مجتهدی با نگاهی به اظهارنظرهای متخصصین و کارشناسان ارگان‌ها و مراکز علمی مرتبط با دریای کاسپین گفت: بخش مهمی از این ناهماهنگی به‌ دلیل عدم اشتراک‌گذاری داده‌های طرف‌های مقابل است درحالی‌که برخی هرگونه دست‌اندازی انسانی و کاهش آب رودخانه ولگا را به کلی انکار می‌کنند اما بعضی مستندات علمی و مشاهدات؛ عامل اصلی این کاهش تراز را سوء‌مصرف و دخل و تصرف کشور روسیه بر روی این رودخانه نشان می‌دهد.

این کارشناس هواشناسی اظهار کرد: آنچه این روزها نسبت به آن تردیدی کمتری وجود دارد کاهش ورودی رودخانه ولگا به‌عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده آب این پهنه آبی است. فارغ از هرگونه دست‌اندازی‌های انسانی بر روی ولگا، مساله تغییر آب‌وهوا در حوزه دریای کاسپین نیز به شدیدترین وجه ممکن در حال مشاهده است.

استان‌ها گیلان ۰ نفر برچسب‌ها تغییرات آب و هوا رشت بندرانزلی دریای خزر گیلان سازمان هواشناسی

منبع: ایرنا

کلیدواژه: تغییرات آب و هوا رشت بندرانزلی دریای خزر گیلان سازمان هواشناسی تغییرات آب و هوا رشت بندرانزلی دریای خزر گیلان سازمان هواشناسی جنوبی دریای کاسپین تغییر آب وهوا مناطق ساحلی کاهش تراز عقب نشینی تراز دریا سال اخیر توفان ها تراز آب

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.irna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایرنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۳۶۱۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

حذف تکراری پرسپولیس مقابل گربه سیاه در اراک/ پرسپولیس دو بار بازی برده را از دست داد

برنده دیدار تیم های فوتبال پرسپولیس و آلومینیوم اراک را ضربات پنالتی مشخص کرد تا سرخپوشان تهرانی در شرایطی که دو بار بازی برده را با تساوی عوض کردند، در نهایت با پنالتی حذف شوند.

به گزارش مشرق، در چارچوب مرحله یک هشتم نهایی جام حذفی فوتبال ایران از ساعت ١٨:١۵ تیم فوتبال آلومینیوم اراک در ورزشگاه امام خمینی به مصاف پرسپولیس تهران رفت.

آلومینیوم در مرحله یک شانزدهم نهایی موفق شد با تک گل احسان قهاری نساجی مازندران را شکست دهد و پرسپولیس مدافع عنوان قهرمانی نیز موفق شد نفت گاز گچساران را را با نتیجه ٣ بر صفر شکست داد تا جواز حضور در این مرحله را کسب کند.

دقایق حساس بازی؛

دقیقه ١١ بازی اوستون اورنوف روی غفلت مدافعین آلومینیوم موفق شد گل نخست بازی را وارد دروازه میزبان کند.

دقیقه ٢۴ بازی اورونوف با یک پاس عمقی عیسی آل‌کثیر را صاحب توپ کرد و این بازیکن با یک ضربه موفق شد گل دوم پرسپولیس را وارد دروازه آلومینیوم اراک کند.

دقیقه ۴١ بازی ضربه اکبرپور بازیکن آلومینیوم اراک به شکل خطرناک از بالای دروازه پرسپولیس به بیرون رفت.

دقیقه ۴۵ پاس جهان کهن در دهانه دروازه ایرالکو را در آستانه گلزنی قرار داد که توپ در اختیار رفیعی قرار گرفت.

دقیقه ۵۴ رفیعی با یک واکنش تماشایی ضربه مهاجم آلومینیوم را مهار کرد و مانع گلزنی این تیم شد.

دو دقیقه بعد مهدی لیموچی در موقعیت گلزنی قرار گرفت که با بی دقتی ضربه او به بیرون رفت.

دقیقه ٧٠ ضربه تماشایی مهاجم آلومینیوم با واکنش سنگربان پرسپولیس همراه شد.

دقیقه ٨۵ بالاخره لیموچی با ضربه تماشایی موفق شد دروازه پرسپولیس و رفیعی را باز کند.

دقیقه ٩٠ بازی سرخ‌پوشان فرصت داشتند تا گل سوم را به ثمر برسانند که با تعلل مهاجمین این تیم موقعیت از دست رفت.

دقیقه ٩۵ بازی شروین بزرگ با ضربه تماشایی گل دوم را وارد دروازه پرسپولیس کرد تا همه چیز به تساوی کشیده شود.

تلاش دو تیم در نهایت در ٩٠ دقیقه با تساوی دو بر دو همراه شد تا بازی به اوقات تلف شده کشیده شود.

با شروع اوقات تلف شده سینا اسدبیگی با یک شوت تماشایی موفق شد گل سوم پرسپولیس را وارد دروازه آلومینیوم کند.

با شروع نیمه دوم اوقات تلف شده این‌بار نوبت آل کثیر بود تا خودش را دو گله و پرسپولیس را در این دیدار جذاب ۴ گله کند.

بعد از گل چهارم پرسپولیس آلومینیوم دو موقعیت خوب گلزنی داشت تا به گل برسد اما رفیعی هر بار مهاجمین ایرالکو را ناکام گذاشت.

دقیقه ١١٣ شروین بزرگ موفق شد دروازه پرسپولیس را باز کند تا گل سوم آلومینیوم اراک وارد دروازه پرسپولیس شود.

دقیقه ١٢٠ مهدی لیموچی با فرار تماشایی خود موفق نقی زاده را صاحب توپ کند تا گل چهارم آلومینیوم وارد دروازه پرسپولیس شود.

در نهایت بازی با نتیجه ۴ بر ۴ تمام شد تا ضربات مرگبار پنالتی سرنوشت تیم صعود کننده را رقم بزند.

کنعانی زادگان ضربه نخست پرسپولیس را تبدیل به گل کرد. امیر نوری کاپیتان پنالتی نخست آلومینیوم را از دست داد.

علی نعمتی پنالتی دوم قرمزها را تبدیل به گل کرد. مهران موسوی با گل کردن پنالتی خود گل نخست آلومینیوم را به ثمر رساند.

اسماعیلی‌فر زنده سومین پنالتی پرسپولیس بود که پنالتی خود را از دست داد. لیموچی پنالتی سوم آلومینیوم را گل کرد تا همه چیز باز هم مساوی شود.

اسدبیگی پنالتی چهارم پرسپولیس را تبدیل به گل کرد. عارف حاج عیدی هم موفق شد پنالتی خود را تبدیل به گل کند.

گولسیانی پنالتی پنجم پرسپولیس را وارد دروازه گوهری کرد. رضا جبیره زننده پنالتی پنجم آلومینیوم بود که توپ خود را تبدیل به گل کرد.

فرجی زننده ششمین پنالتی قرمزها بود و آنرا تبدیل به گل کرد. علی وطن دوست نیز پنالتی آلومینیوم را گل کرد.

امیری کاپیتان پرسپولیس زننده هفتمین پنالتی بود و که گوهری آن را مهار کرد. نقی زاده پنالتی خود را تبدیل به گل کرد تا آلومینیوم اراک به دور بعد صعود کند.

تیم داوری:

داور: امیر عرب براقی / کمک‌های: هادی طوسی، علی احمدی / داور چهارم: کیوان علی‌محمدی

ترکیب اولیه دو تیم ؛

آلومینیوم اراک :

احمد گوهری، احسان قهاری، مهدی لیموچی، امین جهان کهن، سیدمهران موسوی، یونس اکبرپور، بهروز نوروزی فرد، عارف حاجی عیدی، محمدامین کاظمیان، میلاد بدرقه، محمدمهدی لطفی

سرمربی: مجتبی حسینی

پرسپولیس:

امیر رضا رفیعی، گئورگی گولسیانی، حسین کنعانی زادگان، عبدالکریم حسن، دانیال اسماعیلی فر، مسعود ریگی، محمد خدابنده‌لو، سروش رفیعی، اوستون اورنوف، مهدی ترابی و عیسی آلکثیر

سرمربی: اوسمار